همه چیز درباره طراحی جلد کتاب – قسمت دوم: طراحی جلد کتاب خلاقانه

در پاسخ به سوال چگونه جلد کتاب طراحی کنیم باید گفت که درست مانند هر کار خلاقه دیگری، طراحی جلد کتاب خلاقانه ابتدا با یک ایده شروع می‌شود. برای اینکه جلد کتاب طراحی کنید، نیازی نیست حرفه‌ای باشید، اما داشتن ایده خوب ضروری است. در عین حال نباید ماه‌های متمادی وقت سپری کنید تا ایده ای شکار کنید، چون در این صورت به جایی نمی رسید.

نیازی هم نیست تا برای  طراحی جلد کتاب خلاقانه ، طراح باشید، ولی بالاخره شاید روزی نیاز باشد که در این زمینه حرفه ای شوید. با خانه فتوشاپ همراه باشید تا بیشتر در این باره توضیح دهیم. این مطلب بخشی از آموزش سریالی رایگانی است که با عنوان همه چیز درباره طراحی جلد کتاب در سایت خانه فتوشاپ منتشر می شود. برای دیدن قسمت اول این آموزش، می توانید روی تصویر زیر کلیک کنید.

چگونه جلد کتاب طراحی کنیم؟

۱. برای الهام گرفتن تحقیق کنید

تحقیق برای گرفتن الهام، ممکن است با یافتن بهترین ایده ها در کمترین زمان چندان جور درنیاید، چون معمولاً ناشر فرصت کافی برای اینکار در اختیار ما نمی گذارد و بعید است که در مدتی کوتاه، مرغ شانسِ الهام روی شانه‌مان بنشیند! مخصوصاً وقتی که چند کار در دست دارید. به همین دلیل است که توصیه به تحقیق می‌کنیم، بلکه اینگونه دانه‌ای برای مرغ شانس الهام بپاشید!

فقط کافیست آنلاین شوید و ببینید دیگران چه کارهایی انجام داده اند. دچار احساس بد نشوید، شما مشغول پژوهشی بازاریابانه هستید. برخی از کتاب‌های پرفروش در ژانر مرتبط با موضوع کتابی که می خواهید طرحی برای آن  بزنید را نگاه کنید تا ایده ای به دست آورید، اما اصلاً زیاده از حد تحت تأثیر قرار نگیرید.

جستجو در کتاب های نویسندگان کمتر شناخته شده را فراموش نکنید، و اینکار را در حیطه کتاب های به زبان دیگر نیز جستجو کنید.

سایت های کتاب Amazon, Barens and Nobel مکان های عالی برای الهام گرفتن هستند، و Alibris Books, Depository هم الهام بخش هستند، همین طور  Booktopia  و  Waterstone.

۲. طراحی مفهومی

برای این بخش باید از ایده هایی که گرد آورده اید، چکیده ای بسازید. کاری چالش برانگیز است. اما اگر چند راهنمایی خوب داشته باشید، کارتان ساده تر می شود. اجازه دهید ما با تجزیه تحلیل این مورد، کارتان را ساده‌تر کنیم. برای شروع طراحی جلد کتاب نکات ذیل را در ذهن داشته باشید:

• با برند پیش بروید

به این معنا که اگر برای یک برند کار می کنید و کتابی که روی جلد آن کار می کنید، متعلق به یک مجموعه آثار است، یا کتاب های قبلی مولف از نظر بصری هویتی برای خود دارند، آنوقت آزادی عملتان از نظر هنری تا حدودی محدودیت می یابد. اما در عین حال می‌توانید برای تمرکز توجه‌تان، ایده‌ای بیابید. اینگونه، برای شروع آزادی عمل بیشتری دارید و در این صورت می‌توانید چند طرح بزنید. البته سعی نکنید که کارهایتان تفاوت شدیدی داشته باشند. و اینجاست که پای مرحله بعدی در میان است.

• از نکات کلیدی استفاده کنید

اگر نویسنده هستید، به تلاش زیادی نیاز ندارید، اما اگر مشغول طراحی جلد کتاب خلاقانه برای فردی دیگر هستید، لازم است نه فقط از ژانر، بلکه از برخی ایده های اصلی، نمادها و ضمناً انرژی کار مطلع باشید و بدانید چه مواردی نامربوطند. با اینکار متوجه می شوید که بهتر است از چه رنگ‌ها و چه نشانه‌هایی استفاده کنید. به عبارت دیگر، کتاب را بخوانید، یا اگر وقت‌تان محدود است، از ناشر و یا نویسنده بخواهید خلاصه‌ای از جزئیات را در اختیارتان قرار دهند.

• مطمئن شوید کار خوبی خواهد شد

بین طراحی جلد یک کتاب چاپی با یک کتاب الکترونیکی تفاوتی وجود دارد. بر اساس آمار گردآوری شده در سال ٢٠١٧ از هر پنج کتاب، یکی الکترونیکی است و کتاب‌های جلد کاغذی نیز فروش آنلاین خوبی دارند. می توان گفت بخش زیادی از خوانندگان، صرف نظر از آنان که کتاب صوتی گوش می کنند، اولین آشنایی شان با کتاب روی صفحه مانیتور کامپیوتر یا صفحه کوچک گوشی‌شان است. پس می توان طراحی صفحه سفید و سیاه نیز داشت و این کار لطمه چندانی نمی زند.

۳. پیش نویس خود را آماده کنید

• اطلاعات اصلی و مهم را جایگذاری کنید

می خواهید جلد کتابی که طراحی می کنید چه مواردی را شامل شود؟ احتمالاً بتوانید با کوچک کردن و تغییر فونت های نوشته ها، مطالب زیادی را روی جلد جای دهید. اما نیازی به این همه اطلاعات نیست. تنها بعضی المان های اصلی هستند که باید در  طراحی جلد کتاب خلاقانه در نظر گرفته شوند.

المان های طراحی اصلی در جلد کتاب:

• عنوان: ناگفته پیداست که عنوان کتاب مهم ترین چیزی است که باید در طرح جلد بیاید. و البته که باید تمرکز هم روی آن باشد.
• نویسنده: فرقی نمی کند کتابی که در حال طراحی کردن جلد آن هستید، نویسنده اش کودکی خلاق است یا تیمی از نویسندگان، در هر حال باید نام نویسنده بر روی جلد کتاب یا اگر نشد، دیگر روی عطف جلد بخورد.
• بک گراند: این دیگر به طرحی که در ذهن دارید و می خواهید پیاده سازی کنید بستگی دارد. یک فریم استایلیش یا یک بک گراند تک رنگ. هرکدام در جایی می توانند جذاب باشند.

المان های اختیاری طراحی جلد کتاب:

بسته به مفهوم و ایده ای که در سر دارید، ممکن است نیاز باشد تا کمی متن یا حتی تصویر به طرح جلد خود اضافه کنید. البته به خاطر داشته باشید که هر  چه از این جزئیات بیشتر استفاده کنید، احتمال اثر گذاری المان های اصلی کمتر می شود.

• زیرعنوان
• بخشی از نظرات یا نقدهای دیگران
• جزئیات نشر

همانطور که در مثال زیر می بینید، جلد این کتاب دو زیرعنوان دارد و یک نقل قول از استفن کینگ درباره این کتاب.

• یک پالت رنگ مناسب انتخاب کنید

این موضوع کمی پیچیده است. و احتمالاً نمی شود در این یک مطلب به آن پرداخت. در سایت خانه فتوشاپ ما مطالب زیادی با موضوع رنگ و محوریت انتخاب یک پالت رنگ مناسب منتشر کرده ایم که می توانید مطالعه کنید. اما جای نگرانی نیست. برای انتخاب یک پالت خوب نیازی نیست حتماً مدرکی در رشته هنر داشته باشید!

مهم ترین چیزی که باید بدانید این است که نباید از رنگ های مختلف، زیاد استفاده کنید. انتخاب های محتاطانه تری بکنید و تا جایی که می شود به سراغ تون های رنگی محدودی بروید که به هم بیایند. مثلاً در طراحی جلد کتاب خلاقانه مریخی، از تم رنگی استفاده شده که کاملاً به فضای داستان می خورد.

• به عناصر بصری توجه کنید

بک گراند جلد کتاب همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، المان بسیار مهمی است. فرقی نمی کند طرح شما چقدر ساده یا چقدر پیچیده باشد. شما گزینه های زیادی برای انتخاب دارید اما در بیشتر اوقات بهترین کار این است که به سراغ طرح ساده تر بروید که تمرکز را از روی عنوان کتاب برندارد.

البته ما نمی گوییم که از تصاویر استفاده نکنید. برعکس، تصاویری که کنتراست بالایی دارند می توانند تأثیرگذاری مناسبی هم روی مخاطب بگذارند. اما به خاطر بسپارید که هرچه بک گراند شلوغ تر باشد، مرتب و تمیز نگه داشتن کل طرح سخت تر می شود.

اگر مطمئن شدید که می خواهید از یک تصویر در طراحی خود استفاده کنید، حواستان باشد که تصویر باکیفیتی باشد که کپی رایت آن را هم تهیه کرده اید. به حسی که تصویر به مخاطب القا می کند هم توجه کنید. تا جایی که می شود باید مود کتاب را در تصویر انتخابی شما ببینیم.

۴. به سایزی که باید جلد طبق آن طراحی شود توجه کنید

بسته به جایی که قرار است کتاب در آن به فروش برسد، ممکن است نیاز باشد نسخه های مختلفی از جلد کتاب را طراحی کنید. حتی با رزولوشن و نسبت تصویر متفاوت. بهتر است قبل از شروع کار با نرم افزار طراحی جلد کتاب مانند فتوشاپ یا ایندیزاین، نگاهی به جدول زیر بیندازید تا مطمئن شوید که ابعاد درستی را در نظر گرفته اید. (توجه داشته باشید که این ابعاد مختص بازارهای فروش کتاب خارجی است و در ایران اینقدر تفاوت و تنوع را در اندازه ها شاهد نیستیم. برای اطمینان بهتر از ناشر اطلاعات دقیق را بگیرید)

کلام آخر

تا همین اواخر اکثر آدم ها از چم و خم طراحی روی جلد کتاب مطلع نبودند. برای اینکه کتابی به چاپ برسد، همچنان به کار تیمی خوب بخش های ناشر، ادیتور، تولید و بازاریابی نیاز است. امروزه به کمک اینترنت می توان بسیاری از مسائل را به صورت آنلاین حل کرد، مخصوصاً بخش پیدا کردن ایده برای طراحی جلد کتاب خلاقانه را. چنانچه مولف یا ناشری هستید که در تمامی مراحل کار از ابتدا تا زمانی که کتاب در قفسه های فروشگاه‌ها جای گیرد، حیّ و حاضرید، می توانید بخش طراحی جلد کتاب را نیز خودتان انجام دهید.

فقط به ایده خوبی نیاز دارید تا خواننده را به قدر کافی کنجکاو کند تا کتاب را بخرد. آخرین پندی که می توانیم بدهیم این است که آن اتاقی که در قسمت اول این آموزش درباره‌اش توضیح دادیم را به خاطر داشته باشید، شما به سهم خود تلاشتان را می کنید تا خوانندگان با دیدن طرح روی جلد کتاب مشتاق به گشودن در شوند. امیدواریم خواندن این مقاله به کارتان آمده باشد، و انگیزه و شهامت اقدام به کار را یافته و طرح روی جلد کتابتان را خودتان تهیه کنید.