راهنمای جامع استفاده از چرخه رنگ

اکثریت قریب به اتفاق مشتریان احتمالی، در کمتر از ۹۰ ثانیه تصمیم می‌گیرند که آیا محصولی را دوست دارند یا خیر. جالب این که در ۹۰٪ مواقع این تصمیم فقط بر اساس رنگ محصول تعیین می‌شود! از طرفی وقتی صحبت از انتخاب رنگ و ترکیب درست آنهاست. این چرخه رنگ است که می‌تواند ما را از سردرگمی نجات دهد. به همین منظور در این راهنما از خانه فتوشاپ تصمیم گرفتیم که شما را با اصول چرخه رنگ بیشتر آشنا کنیم. همراه ما باشید.

چرا باید چرخه رنگ را بشناسیم؟

پاسخ این سؤال، یک واقعیت علمی است. رنگ‌ها جزو ادراک ذهنی ما هستند؛ در واقع چشمان ما چیزی را که می‌بیند (مثل آسمان)، به صورت داده‌هایی از چشم به مغز‌ ارسال کرده و به ما می‌گوید که رنگ آن چیست (در این مثال آبی). به طور کلی می‌توان گفت اجسام نور را در ترکیبات مختلف طول موج منعکس می‌کنند و مغز ما این ترکیبات را دریافت کرده و آنها را به پدیده‌ای تبدیل می‌کند که ما آن را رنگ می‌نامیم.

سیستم‌های رنگی کدام‌اند؟

RGB

معروف‌ترین سیستم رنگی، RGB است. رنگ‌های اصلی این سیستم، قرمز (Red)، سبز (Green)و آبی (Blue) هستند. در واقع در سیستم RGB، این سه رنگ با هم ترکیب می‌شوند تا رنگ‌های دیگر را بسازند (حالا برای ساخت هر رنگ، مقادیر این سه متفاوت خواهند بود).

تلویزیون‌ها، صفحه‌نمایش‌ها و پروژکتورها از سیستم رنگی RGB استفاده می‌کنند. در واقع هر تصویر یا ویدئویی که در دستگاه‌های دیجیتالی می‌‎بینید، در همین سیستم رنگی هستند.

چرا باید سیستم RGB را بشناسیم؟

فرض کنید یک لوگوی زرد را برای یک برند طراحی کرده‌‎اید. به احتمال زیاد این لوگو قرار است به عنوان یک اِلِمان بصری در فیس‎‌بوک، توئیتر یا وب‌سایت آپلود شود. اینجاست که اگر رنگ‌های این لوگو را فقط در یک سیستم دیگر (مثلاً CMYK) درست انتخاب کرده‌ باشید، اما آن را در سیستم رنگی RGB درست انتخاب تکرده باشید، لوگوی شما به جای آنکه زرد روشن باشد، زرد تیره خواهد بود!

بنابراین اگر قرار است یک لوگو هم در نسخه چاپی و هم در نسخه دیجیتالی نمایش داده شود، حتماً رنگ‌های آن را در دو سیستم رنگی به طور جداگانه انتخاب کنید؛ هم RGB (برای نسخه دیجیتالی) و هم CMYK (برای نسخه‌های چاپی).

CMYK

هر رنگی که روی یک سطح فیزیکی می‌بینید (کاغذ، تابلو، بسته‌‌بندی و …) از سیستم رنگی CMYK استفاده می‌کند. اکثر مردم بیشتر با این مدل رنگ آشنا هستند تا RGB؛ چون این همان چیزی است که در مهدکودک هنگام ترکیب کردن رنگ‌ها می‌دیدیم و انجام می‌دادیم.

قبل‌ترها رنگ‌های اصلی این سیستم رنگی فقط رنگ‌های قرمز، زرد و آبی بودند؛ چراکه نقاشان همین رنگ‌ها را با هم ترکیب می‌‎کردند و رنگ‌های جدید می‌ساختند. اما رفته رفته با ظهور فناوری چاپ رنگی، رنگی‌های فیروزه‌ای، سرخابی، زرد و مشکی (CMYK) جایگزین آنها شدند. حالا دیگر این چاپگرها با این ترکیب می‌توانند طیف وسیع‌تری از رنگ‌ها را تولید کنند.

چرا باید سیستم CMYK را بشناسیم؟

احتمالاً خودتان دیگر جواب این سؤال را می‌دانید. فرض کنید قرار است یک بروشور تمام رنگی چاپ کنید. اگر رنگ‌های آن را مثلاً در فتوشاپ فقط در سیستم رنگی RGB تنظیم کرده باشید، وقتی این بروشور را چاپ می‌کنید با نتیجه متفاوتی رو به رو خواهید شد.

در این صورت طرحتان از حالت ایدئال خودش فاصله می‌گیرد. بنابراین احتمالاً باید دوباره هزینه کنید تا کار را در سیستم رنگی درست تنظیم کنید.

چرخه رنگ

شاید بهترین قسمت از دوران کودکی زمان بازگشت به مدرسه در پاییز بود که هیجان باز کردن جعبه ۶۴ عددی مداد رنگی‌هایمان را داشتیم. درک اصول چرخه رنگ و هارمونی آنها (این که کدام رنگ‌ها با هم سازگارند و کدام نیستند)، به اندازه بازی کردن با همان مدادرنگی‌ها هیجان‌انگیز است.

اما زمانی این هیجان را تجربه خواهید کرد که با اصول چرخه رنگ آشنا باشید. پس بیایید این اصول را با هم ببینیم.

اصول چرخ رنگ

اولین چرخ رنگ توسط اسحاق نیوتن در سال ۱۶۶۶ طراحی شد. از آن به بعد تا همین امروز هنرمندان و طراحان هنوز هم از آن برای تصمیم‌گیری درباره هارمونی رنگ‌ها، میکس و پالت رنگ استفاده می‌کنند.

چرخه رنگ از سه رنگ اصلی (قرمز، زرد، آبی)، سه رنگ ثانویه (رنگ‌هایی که هنگام ترکیب رنگ‌های اصلی ایجاد می‌شوند: سبز، نارنجی، بنفش) و رنگ های درجه سوم تشکیل شده است. رنگ‌های درجه سوم (رنگ‌هایی که از رنگ‌های اصلی و ثانویه ساخته می‌شوند؛ مانند ترکیب آبی-سبز یا قرمز-بنفش).

اگر یک خط از وسط چرخه رنگ بکشید، می‌توانید رنگ‌های گرم (قرمز، نارنجی، زرد) را از رنگ‌های سرد (آبی، سبز، بنفش) جدا کنید.

لازم به ذکر است که رنگ‌های گرم معمولا با حس انرژی هیجان و حرارت همراه هستند و رنگ‌های سرد با آرامش، صلح و آرامش.

اصطلاحات چرخه رنگ

مهم‌ترین اصطلاحاتی که باید در مورد چرخه رنگ بدانید عبارتند از:

• Hue (رنگ)
• Shade (سایه)
• Tint (ته رنگ)
• Tone (تناژ)

Hue رنگی است که رنگ سفید به آن اضافه شده است. مثلا قرمز + سفید = صورتی.

Shade رنگی است که مشکی به آن اضافه شده است. مثلا قرمز + مشکی = شرابی.

Tint به معنی میزان رنگ سفیدی است که به رنگ اصلی اضافه می‌کنیم تا آن را روشن‌تر کنیم.

در نهایت، Tone رنگی است که سیاه و سفید (یا خاکستری) به آن اضافه شده است. این کار رنگ اصلی را تیره میکند و در عین حال رنگ را با غلظت کمتری نشان می دهد.

روش‌های انتخاب پالت از روی چرخه رنگ

بسته به جایگاهی که رنگ‌ها در دایره رنگ دارند، می‌توانیم آنها را به روش‌های مختلف با هم ترکیب کنیم. در ادامه این روش‌ها را با هم بررسی می‌کنیم و تصاویری را به عنوان مثال آن ترکیب رنگی می‌بینیم.

رنگ‌های مکمل

رنگ های مکمل در اصول چرخه رنگ متضاد هم هستند؛ مثل قرمز و سبز. از آنجایی که تضاد شدیدی بین این رنگ‌ها وجود دارد، برای برجسته‌سازی یک عنصر در یک طرح فوق‌العاده هستند. البته استفاده بیش از حد از رنگ‌های متضاد، می‌تواند چشم مخاطب را خسته کند.

رنگ های مشابه

رنگ های مشابه در چرخه رنگ کنار یکدیگر قرار دارند؛ برای مثال قرمز، نارنجی و زرد. وقتی قرار است از این رنگ‌ها در یک طرح استفاده کنید، باید یک رنگ را به عنوان رنگ اصلی انتخب کنید و رنگ دیگر را برای تکمیل کردن رنگ اصلی. رنگ‌های مشابه نه تنها برای چشم خوشایند هستند؛ بلکه می توانند چشم مصرف‌کننده را به خوبی در مسیر درست هدایت کنند. برای مثال در تصویر زیر می‌بینید که رتکیب رنگ‌های مشابه چه طرح درست و جذابی را خلق کرده است.

رنگ های سه‌گانه

رنگ‌های سه‌گانه به طور مساوی در اطراف چرخه رنگ قرار گرفته‌اند. با ترکیب این رنگ‌ها، یک پالت رنگ پویا و هیجان‌انگیز خواهید داشت. استفاده از یک طرح رنگ سه‌گانه در بازاریابی هم کنتراست بیشتری روی طرح ایجاد کرده و آیتم‌های مهم را برجسته می‌کند.

اچرا باید به تئوری رنگ اهمیت دهیم؟

به دو دلیل: برندسازی و بازاریابی.

با داشتن این دانش اولیه در مورد اصول چرخه رنگ، می‌توانید تصمیمات بهتری برای جزئیات بصری برندتان بگیرید. دانش تئوری رنگ نه‌تنها می‌تواند در بازاریابی بسیار کمک‌کننده باشد، بلکه حتی به واسطه آن می‌توانید متوجه شوید که فلسفه رقبایتان برای انتخاب پالت‌های رنگی سازمانی خود چه بوده است.

اگر به سه تصویر بالا با دقت نگاه کنید، متوجه تاثیر رنگ‌ها خواهید شد. آبی به طور کلی با احساس اطمینان، قهوه‌ای با مردانگی و زرد با شایستگی و شادی همراه است. بنابراین در انتخاب رنگ‌هایی که در هویت بصری برندتان استفاده می‌کنید، همواره دقت کنید که به سراغ ترکیب رنگ‌های ضعیف یا رنگ‌هایی که ارتباطی با برند شما ندارند نروید.