آینده طراحی رابط کاربری؛ چالش ها و فرصت ها
آینده طراحی رابط کاربری چیست؟ طراحی رابط کاربری یکی از حوزههای مهم و کلیدی طراحی گرافیک است که روی شکل دادن تجربه صحیح کاربر با ابزار دیجیتال تمرکز دارد. بدون رابط کاربری ما قادر به تعامل با بسیاری از دستگاههای امروزی نیستیم. کامپیوتر، موبایل، ساعتهای هوشمند، ماشینحسابهای پیشرفته و حتی وسایل آشپزخانه امروزی همه به رابط کاربری مجهز هستند. چرا که بههرحال باید اطلاعاتی را روی صفحه نمایش خود در اختیار کاربر قرار دهند.
تمام این ابزارها با وجود تفاوتهای بزرگی که با هم دارند، در زمینه طراحی کاربری تا حد زیادی مشابه هم هستند. اما میهمانهای دیگری هم از راه رسیدهاند که به رابط کاربری جدید و کاملاً متفاوتی نیاز دارند. همین هم باعث شده است که پرسشهای زیادی در مورد آینده طراحی رابط کاربری مطرح شود. در این مقاله از خانه فتوشاپ به همین موضوع میپردازیم. پس اگر میخواهید بدانید طراحان UI در آینده با چه چالشها و فرصتهایی روبرو خواهند بود، با ما همراه باشید.
در این صفحه میخوانید:
ما در حال تجربه یک انقلاب هستیم
برای چندین دهه، صفحه نمایشها مهمترین و شاید تنها چیزی بوده که طراحان رابط کاربری روی آن تمرکز داشتهاند. تا همین چند سال پیش، تقریباً هر چیزی که کاربر در دنیای دیجیتال با آن سروکار داشت، از طریق صفحه نمایش در اختیار او قرار میگرفت. اما اخیراً این موضوع تغییرات بزرگی کرده است. ابزارهای واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) با سرعت روزافزونی در حال گسترش هستند. برای همین نیاز به سبک جدیدی از طراحی رابط کاربری احساس میشود.
البته همهچیز به اینجا خلاصه نمیشود. تعداد افرادی که فقط در آمریکا از دستیارهای صوتی استفاده میکنند از مرز ۱۲۰ میلیون نفر گذشته است. این یعنی راه جدیدی از تعامل با دنیای دیجیتال. گذشته از این، اینترنت اشیا هم در تلاش است تا همه این تجربیات تعاملی را از طریق یک رابط کاربری واحد در اختیار کاربر قرار دهد. این رابط کاربری بسیار عظیم و تقریباً نامرئی است و برخی به آن لقب هوش طبیعی دادهاند.
با پیشرفت فناوری، روشهای درگیر شدن با محیط مجازی بیشتر از این هم میشوند. بنابراین بدیهی است که آینده طراحی رابط کاربری مملو از چالشها و فرصتهای متعدد خواهد بود. اما درهرصورت باز هم دنیا به طراحان این حوزه نیاز دارد تا تجربه بصری مناسبی برای کاربران فراهم کنند.
اگر بخواهیم این جهش بزرگ در شیوههای طراحی رابط کاربری را به چیزی تشبیه کنیم، باید به سال ۲۰۰۷ برگردیم. یعنی زمانی که شرکت اپل، آیفون را با نمایشگر لمسی عرضه کرد. اینجا بود که شیوه تعامل با اطلاعات روی نمایشگر بهکلی عوض شد و آینده طراحی رابط کاربری نیز تغییر تحت تاثیر آن قرار گرفت.
حالا هم با چیزی شبیه به سال ۲۰۰۷ اما بسیار بزرگتر و پیچیدهتر روبرو هستیم.
رابط کاربری واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، چیزی فراتر از مستطیلهای همیشگی
زمان زیادی از معرفی عینک واقعیت مجازی گوگل یعنی Google Cardboard نمیگذرد. اما در همین بازه بهظاهر کوتاه نیز پیشرفتهای بسیار بزرگی در حوزه واقعیت مجازی و افزوده رخ داده است. در ابتدا همهچیز مثل این بود که مشغول تماشای محیط یک اپلیکیشن از فاصله بسیار نزدیک هستیم. اگر شما هم در آن زمان تجربه کار با عینکهای اولیه واقعیت مجازی را داشتهاید، حتماً نشستن در یک ترن هوایی و طی کردن مسیر پرپیچوخم آن را به یاد دارید. اما اکنون پیشرفتهای زیادی را شاهد هستیم و تجربه واقعیت مجازی بسیار فراتر از نشستن در یک ترن با وضوح پایین است.
حالا واقعیت فراگیر بخشهای مختلفی را درگیر خود کرده است. بازخوردهای لمسی، صداهای همهجانبه و کنترل صوتی در اکثر دستگاهها وجود دارند. با وجود چنین پیشرفتهایی چگونه میتوانیم از رابط کاربری سنتی استفاده کنیم و همچنان در قاب مستطیلهای ساده باقی بمانیم؟ اکنون زمان این است که سهبعدی فکر کنیم؛ چرا که در غیر این صورت پتانسیلهایی که در اختیار داریم را به هدر دادهایم.
اولین چیزی که در مورد آینده طراحی رابط کاربری واقعیت افزوده و مجازی باید به آن دقت کنیم، در مرکز قرار دادن بدن انسان است. در واقع بدن ما نقطه اتصال ذهن ما به محیط کاربری است. اشاره کردن با انگشت، پسوپیش کردن گزینهها با دست و حتی انتخاب آیتمها از طریق نگاه کردن، مهمترین راههایی است که در حال حاضر برای تعامل با UI این محیطها در اختیار داریم. سختافزارهای جدید نیز در آینده با تمرکز روی همین مساله تکامل پیدا میکنند. اما این چه نقشی در فرآیند طراحی دارد؟ اگر هنوز متوجه نشدهاید، موارد زیر همهچیز را به وضوح توضیح میدهند.
لزوم توجه به فیزیک بدن انسان در آینده طراحی رابط کاربری VR و AR
- سر انسان محدودیتهایی برای بالا و پایین شدن و گردش به اطراف دارد. رابط کاربری دستگاههای واقعیت مجازی و افزوده باید طوری طراحی شوند که گزینهها در دسترس یا بهتر بگوییم، سررس انسان باشند. علاوه بر این نباید برای جابجا شدن بین صفحات نیاز به تکان دادن مکرر سر وجود داشته باشد. ما ماشین نیستیم و خستگی گردن میتواند مشکلات زیادی برایمان ایجاد کند.
- محدودیتهایی که گفتیم در مورد چشم هم صادق هستند. با این تفاوت که چشمها زودتر خسته میشوند؛ بهخصوص در شرایطی که از فاصله نزدیک به یک یا دو صفحه نمایش خیره شدهاند. آینده طراحی رابط کاربری نباید از محدودیتهای چشم انسان غافل شود.
- دنیای واقعیتهای مجازی و افزوده تفاوتهای زیادی با دنیای واقعی دارند. اما وقتی صحبت از بهکاربردن دستها در میان باشد، شباهتهای زیادی خواهند داشت. شما در دنیای واقعی وسایل خود را در جایی میگذارید که بتوانید بدون زحمت زیاد آنها را بردارید. این موضوع هم در مورد ارتفاع صدق میکند و هم در مورد فاصله. در نمونههای مجازی و افزوده واقعیت هم همهچیز رابط کاربری باید در مکان درست و در دسترس کاربر باشد. برای همین طراح رابط کاربری باید میانگین ارتفاع مناسب را بداند و نیز متوجه این موضوع باشد که نیاز مکرر به تکان دادن دست در بازه زمانی کوتاه، دست را خسته میکند.
نکاتی که به آنها اشاره کردیم صرفاً به بازی و سرگرمی محدود نمیشوند. تکنولوژی واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در پزشکی آینده نیز کاربرد گسترده خواهند داشت. در مورد پزشکی، دقت در طراحی رابط کاربری اهمیت بیشتری هم پیدا میکند. اکنون پزشکان سعی دارند از VR در جراحی زانو استفاده کنند؛ جایی که دقت میلیمتری مورد نیاز است. رسیدن به چنین دقتی،زمان مورد نیاز برای بهبودی بیمار را در مقایسه با جراحیهای سنتی بهمیزان قابل توجهی کاهش میدهد. اما هرگونه خطا هم میتواند باعث عمل مورد نظر را به یک جراحی ناموفق تبدیل کند.
آیا برای طراحی رابط کاربری واقعیت افزوده و واقعیت مجازی چارچوب خاصی وجود دارد؟
با وجود پیشرفتهای زیاد در این حوزه، هنوز قوانین مشخصی در مورد طراحی رابط کابری وجود ندارد. با این حال شرکتهای مختلف مثل مایکروسافت، اپل و متا توصیهنامههایی در این زمینه ارائه کردهاند که طراحان UI باید پیش از هرکاری آنها را مطالعه کنند.
فراتر از صفحه نمایش؛ صدا، تعاملات لمسی و جسچرها
اینترنت اشیا (IoT) شبکهای در حال رشد از دستگاههای فیزیکی، وسایل نقلیه، ساختمانها و زیرساختهای متصل به اینترنت است. این پدیده نوین برای جمعآوری و تبادل اطلاعات از حسگرهای مختلفی استفاده میکند. نکته مهم در مورد اینترنت اشیا این است که تعداد قابل توجهی از دستگاههای این حوزه، ابزارهایی کوچک و بدون صفحهنمایش با عملکرد محدود هستند. برای مثال برخی دماسنجها یا بهتر بگوییم حسگرهای هوشمند دما بهصورت مستقل عدد مربوط به دما را نمایش نمیدهند. بلکه اطلاعات دریافتی از محیط را به دستگاههای پیچیدهتر و بزرگتری ارسال میکنند. بهاین ترتیب این دستگاهها عملکرد خود را بر حسب دما تنظیم میکنند.
در برخی موارد رابط کاربری باید بتواند عدم وجود راههای تعاملی دیگر را جبران کند. برای مثال در مورد عینک واقعیت افزوده اپل یعنی ویژن پرو، ما با کنترلر سروکار نداریم. در واقع همهچیز با حرکت دادن دستها و با استفاده فرامین حرکتی کنترل میشود. حذف کنترلر به معنی عدم امکان دریافت بازخوردهای لرزشی هنگام انتخاب گزینهها است. برای همین سازندگان تصمیم گرفتهاند که حس مورد نظر را از طریق تغییر رنگ دکمهها و یا نمایش دادن موج صدا به صورت تصویری منتقل کنند. این پژواک بصری هم تجربه جذابتری را برای کاربر فراهم میکند و هم او را از عمل کردن کلید مورد نظر مطمئن میسازد.
حضور ابزارها و رباتها همهچیز را تغییر داده است
اما آینده طراحی رابط کاربری موبایل و و ب چه میشود؟ همین الان هم میتوان ابزارهای پیشرفته طراحی UI را در این زمینهها دید. چنین پروژههایی علاوه بر این که رو به سادهتر شدن هستند، تا حد زیادی اشباع هم شدهاند. افراد بسیار زیادی در این حوزهها مشغول کار هستند و روزبهروز هم این تعداد در حال افزایش است. اگر این شرایط را در کنار سرعت پیشرفت هوش مصنوعی در نظر بگیریم، خواهیم دید که طراحی رابط کاربری موبایل و وب پتانسیل کسب درآمد را کمکم از دست میدهد. حتی میتوان گفت که سرمایهگذاری روی یادگیری این فرآیندها بهزودی توجیه خود را از دست میدهند. تا یک دهه دیگر احتمالاً چیزی بهنام موبایل و وب به این شکلی که میشناسیم وجود نخواهد داشت. لذا توصیه میکنیم زمان و انرژی خود را روی پلتفرمهای جدید سرمایهگذاری کنید.
اما طراحانی که میخواهند وارد فعالیت در طراحی محیط کاربری پلتفرمهای نوظهور شوند کار سادهای هم در پیش ندارند. زیرا همهچیز در ابتدای راه خود است و باید روشهای جدید را امتحان کنند. موفقیت در این راه بدون همکاری با دیگر طراحان حداقل در این مقطع زمانی چندان امکانپذیر نیست.
اما خبر خوب این که فعالیت در این حوزه به کدنویسی زیادی هم نیاز ندارد. درست است که دانش برنامهنویسی میتواند کمک زیادی به موفقیت در طراحی رابط کاربری کند، اما یک الزام صددرصدی نیست. پلاگینها و افزونههای زیادی برای کار در این حوزه ساخته میشوند که کار را آسانتر میکنند. درواقع ما در زمانی زندگی میکنیم که سنگ بنای طراحی در حال گذاشته شدن است؛ برای همین سعی میشود این کار به بهترین شکل ممکن انجام شود.
آینده طراحی رابط کاربری
با پیشرفتهای فناوری، چالشهایی زیادی بوجود خواهند آمد که طراحان و شرکتها باید برای مواجهه با آنها ابتکار بهخرج دهند. آنها باید تحقیقات و آزمایش در زمینه رابطهای کاربری جدید را از الان شروع کنند. سازمانها باید اطمینان حاصل کنند که تیمهایشان به جدیدترین ابزارها، منابع و مهارتهای رابط کاربری برای رویارویی با چالشهای آینده مجهز هستند تا فرصتها را برای پیشرفت محصولات خود از دست ندهند.
تکنولوژیهای AR، VR و راههای جذابتری را برای مواجهه با زندگی دیجیتال ایجاد میکنند. اما این مساله بهخودیخود انجام نمیشود و لازم است طراحان و شرکتهایی که در حوزه طراحی رابط کاربری فعال هستند، کار خود را به بهترین نحو انجام دهند. استفاده از ابزارهای مناسب، همکاریهای همهجانبه و البته استقبال از ایدهپردازی و امتحان کردن روشهای جدید، همه از نیازهای موفقیت در رقم زدن آینده طراحی رابط کاربری محسوب میشوند.
درباره سپیده خسروآبادی
از بچگی به هنر و گرافیک علاقه داشتم. تو دانشگاه رشته تکنولوژی نرم افزار رو انتخاب کردم و کم کم به سمت گرافیک کامپیوتری کشیده شدم. حالا سالهاست که نرم افزارهای محبوب این حوزه رو تدریس میکنم و درباره گرافیک مینویسم. با کلیک روی دکمه زیر میتونید نوشته های من رو دنبال کنید.
نوشته های بیشتر از سپیده خسروآبادی
دیدگاهتان را بنویسید