معنای رنگ ها در فرهنگ های مختلف و کاربرد آنها در گرافیک
زندگی مثل بوم نقاشی است و معنای رنگ ها در گوشه و کنار طبیعت، بین حیوانات و انسانها با زیبایی نمایش داده شده است و به چشم می خورد. فرقی نمی کند کجا و چطور، به هرگوشه این بوم نقاشی که نگاه کنید، از دریا و کوه تا طبیعت بی جان، رنگهای فراوان با ترکیبات بی نظیر خودنمایی می کنند. در طراحیهای منازل، تابلوهای تبلیغاتی، لباسها و پوششهای مربوط به فصل، همگی رنگی به کار رفته است که با اصطلاح رنگ سال آن را می شناسیم.
معمولاً خلاقان و طراحان مد پیش از شروع سال میلادی رنگ منتخب سال را برمیگزینند و کلیه مردم جهان با هر فرهنگ و در هر ملیتی این رنگ را در همه جا به کار میبندند. آیا میدانستید معنای رنگ ها با هم متفاوت است و هر رنگی در هر کشوری معنا و مفهومی خاص دارد؟ جالب است که بدانید انتخاب هر رنگ روی روحیه شما تأثیری خاص دارد و بالعکس. یعنی رنگ منتخب شما در پوشش امروزتان، میتواند نشان دهنده حال و هوای درونی شما در آن لحظه باشد.
ما در این مقاله میخواهیم به اهمیت و تأثیر رنگها در روانشناسی و نحوه بررسی هر یک اشارهای داشته باشیم. اینکه در هر فرهنگ هر رنگ به چه معناست. یا چگونه طراحان از ترکیبات موجود در طبیعت به ساخت انواع رنگدانههای ترکیبی رسیدهاند. شروع این صنعت به چه زمانی بر میگردد و میتواند نشان دهنده کدام مفاهیم باشد.
در این صفحه میخوانید:
خاک زغال مواد معدنی اولین رنگدانههای زیبای دیده شده در طبیعت
استفاده از رنگدانهها از هزاران سال پیش در بین انسانهای نخستین رواج داشته است. با دیدن غار نوشتههای باقی مانده از آن دوران میتوان دید که برای بیان نظریات و تصوراتشان چطور از معنای رنگ های مختلف کمک میگرفتند. رنگدانههای اولیه هر کدام بیانگر حسی خاص بوده و داستانی را به بیننده منتقل میکرده است.
آنها با استفاده از عناصر طبیعی به ترکیبات مختلفی از سه رنگ سیاه، قرمز و سفید، در طیفی وسیع، دست پیدا کردند. مثلاٌ رنگ سیاه آنها، مشکی زغالی خاصی بود که از استخوان سوخته شده به دست میآمد. به همین دلیل به آن سیاه استخوان سوخته میگفتند. هنوز هم این رنگ یکی از رنگدانههای اصلی در نقاشی به حساب میآید. حتی در آثار به جا مانده از رامبراند، شما سایههای عمیقی را میبینید که با استفاده از این رنگدانه روی کار گذاشته شده است.
یا مثلاً با کمک گرفتن از خاک، کربن، خون و سایر مواد معدنی رنگدانههای دیگری میساختند. یکی دیگر از این رنگدانهها حنایی است که به رنگ خاکی و درست شده از خاک رس میباشد. هرچه جلوتر رفتیم تعداد این رنگدانهها بیشر شد. کارمینی، آبی، بنفش و ترکیبات حاصله از اینها که منتج به خلق رنگدانههای فراوانتری شد. پیشرفت در این صنعت به جایی رسید که حتی مصریان برای صرفه جویی در قیمت از مواد مصنوعی کمک گرفتند و رنگ آبی ساختند ارزانتر که امروزه هم درحال استفاده است.
دانش رنگها
رنگ شناسی علمی است که در همه عرصهها قابل استفاده است. معنای رنگ ها از اهمیت بسیاری برخوردارند. چراکه میتوانند مفاهیم بسیاری را در جامعه به دیگران منتقل کنند. شما به راحتی میتوانید ببینید که در همه جا مثل لباس، پرچم و به طور کل هنر حتی برای بیان عقاید و احساسات درونی از معنای رنگ ها کمک میگیرند. زین سبب دانش شناسایی رنگ که از آن به تئوری رنگها یاد میشود اهمیت فراوانی پیدا میکند.
شما در این بخش چرخه رنگها را دارید. چیدمانی با سه طیف اولیه، ثانویه و ثالثیه از سردترین تا گرمترین رنگها که میتواند یک پالت هارمونیک رنگی را به شما بدهد. حسن این چرخه در این است که با کنار هم قرار گرفتن رنگهای مشابه شما میتوانید بهترین تصمیم گیری را در ترکیبات مورد استفاده خود به کار برید.
رنگهای اصلی از هیچ ترکیبی به دست نمیآیند و نمیشود با چیز دیگری جایگزینشان کرد. بخش دوم از ترکیب رنگهای اصلی به دست میآید. بخش سوم هم از ترکیب رنگهای اصلی با ثانویه که طیف بسیار گستردهای را در بر میگیرد.
تا اینجا فهمیدیم که معنای رنگ ها از نظر تأثیر روانی که بر روی افراد میگذارند، اهمیت پیدا میکند. حالا وقتی کمپانیهای بزرگ مد یا طراحان پارچه یا خلاقان دکوراسیونهای مدرن از این چرخه رنگ استفاده میکنند میتوانند بیشترین تأثیر را روی مخاطب خود داشته باشند. به طبع تقاضا افزایش پیدا کرده و فروش آنها بالا میرود.
مثلاً پوشش خود را در نظر بگیرید، اگر میخواهید به چشم بیایید، رنگهای مکمل در کنار هم کاملاً شما را به مقصودتان میرسانند. یا اگر به دنبال احساس آرامش در کنار شادی و نشاط در اتاق خواب خود میگردید زرد و آبی را کنار هم بنشایند.
از نظر روانی معنای رنگ ها چه ارتباطی با بازاریابی دارند؟
رنگها این قدرت را دارند که احساسی را در وجود شما ایجاد کنند یا برانگیزند. مثلاٌ رنگ سبز فیروزه ای و آبی دریا، آن چنان آرامشی در افراد به وجود میآورد که در مترو توکیو از آن استفاده شده است. این کار در جهت ایجاد رفاه بیشتر مسافرین و بهبود سلامت روان آنها انجام شده است.
حتماً برای شما هم پیش آمده که با دیدن یک رنگ تصمیم به خرید کالایی گرفتهاید که تصمیم به خریدش نداشتید. یکی از هنرهای بازاریابان پیدا کردن این ابزار و به کارگیری آن در امر مارکتینگ و فروش است. برندها در فیلدهای مختلف تولیدی هر کدام دارای پالت رنگی مشخص خود هستند که به طور کل در ساخت و تولید محصولاتشان از آن استفاده میکنند. بگذارید به ذکر چند نمونه از معنای رنگ ها و کاربرد هر یک بپردازیم.
قرمز
این رنگ نماد عشق، قدرت، جنگ و اشتیاق است. حتی میتواند فشار خون شما را بالا ببرد. پس اگر میخواهید در بیننده تأثیر ناگهانی همراه با تکان به وجود آورید و به نوعی شوکه اش کنید این رنگ مناسب است.
آبی
آبی نقطه مقابل رنگ قرمز است. نمادی برای صلح، آرامش، اصالت و وقار است.
نارنجی
رنگ نارنجی از دیرباز نمایشگر انرژی، نشاط، امید، شادی و عزمی راسخ بوده است.
صورتی
این رنگ لطیف است و ملیح. انعطاف دارد و عشقی ملایم را به تصویر میکشد. نشان دهنده جوانی، سرزندگی و زنانگی میباشد.
زرد
رنگ خورشید است و بیان کننده جاری بودن زندگی است. انرژی و هوش را در پس خود دارد. به راحتی توجه مردم را به خود جلب میکند.
سبز
هرجا سبزه ای باشد طراوت و شادابی در کنار آن وجود دارد. سبز رنگ طبیعت است و آرامش، امید و صداقت را با خود به همراه دارد.
مشکی
رنگی است با صلابت اما مرموز. قدرت و انحصار را به نمایش میکشد. در کالاهای لوکس زیاد به کار میرود.
شامپاینی
این رنگ پیچیدگی و راحتی را در خود دارد. به همین دلیل ترکیبش با مشکی مناسب برای تبلیغات منحصر به فرد مثل مبلمانهای لوکس میباشد.
اینها چند مثال از رنگهایی بود که بیشترین استفاده را دارند. علاوه بر این، درک معنای رنگ ها در کشورهای مختلف تحت تأثیر عوامل بسیاری چون فرهنگ، سن، جنسیت، مذهب قرار میگیرد. مثلاً در ایران رنگ سیاه نشانه عزاداری میباشد در حالی که در چین، سفید برای این منظور به کار میرود. در نتیجه اگر میخواهید در کار خود موفق باشید حتماً باید با تحقیق بیشتر بر روی معنای رنگ ها، پالت رنگی خود را داشته باشید. برای حصول بهترین نتیجه میبایست تمامی معیارهای مربوطه را هم لحاظ کنید.
تفسیر و معنای رنگ در فرهنگهای مختلف
تمامی رنگها از یک معنای واحد در کلیه کشورها و فرهنگها برخوردار نیستند. در مناطق مختلف جهان بر اساس فرهنگ آن خطه معنی خاصی به خود میگیرند.
قرمز
قرمز رنگ خون است و در دایره لغات معنای رنگ ها، با زندگی مرتبط میباشد. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، جنگ، هیجان و خطر را هم نشان میدهد. اما مثلاً در آفریقا برای عزاداری مورد استفاده قرار میگیرد. در حالیکه در هند، لباس عروس قرمز رنگ است که نمادی برای خوشبختی، باروری و زیبایی میباشد.
زرد
زرد معمولاً نشان از امید و شادی دارد. در ژاپن و کشورهای شرقی، نشانگر اشرافیت است. در کشورهای غربی حسادت، تنفر و خطر را با آن نشان میدهند.
آبی
در کشورهای غربی نشان دهنده مشارکت است. صلح، حقیقت و آرامش از دیگر معانی این رنگ است. در فرهنگهای شرقی نشان دهنده جاودانگی است. در مصر رنگ فضیلت و دانایی میباشد.
نکته: در ساختار مذهبی رنگ آبی رنگی معنوی به حساب میآید. برای مسیحیان آبی به مسیح و مریم مجدلیه مرتبط میشود. هندوها آن را رنگ کریشنا میدانند. یهودیان هم آن را رنگی مقدس میشمرند.
نارنجی
به لباس تیم فوتبال هلند نگاه کنید، نارنجی برای آنها یعنی شانس و موفقیت. همچنین نشان دهنده خانواده سلطنتی میباشد. برای هندوها و بوداییان رنگی معنوی به حساب میآید.
سفید
در هند و مصر نشان دهنده مرگ و ارواح است. در غرب نماد پاکی و باکرگی است. جالب است بدانید بادیه نشینان این رنگ را رنگ باروری میدانند چون به رنگ شیر است و مایه حیات به حساب میآید.
بنفش
در غرب این رنگ میخواهد حق امتیاز را نشان دهد. در شرق هم همین معنا را دارد. دلیلش هم گرانی رنگ دانههای بنفش است که آن را نماد نمایش قدرت و ثروت میکند.
معنای رنگ و ارتباطش با لباس
مراسم عروسی و معنای رنگ ها
پوشش شما میتواند در بر گیرنده پیامهای بسیاری برای بیننده باشد. شما میتوانید با یک نگاه به لباسی که یک فرد بر تن دارد بسته به نوع لباس، رنگ و طراحی آن، بگویید که او در چه جایگاه اجتماعی قرار گرفته است. یا مثلاً شغلش چیست و یا به طور مثال در حال رفتن به کجاست. مثلاٌ روپوش سفید برای شما این معنا را میدهد که فرد مقابل شما یک پزشک است. یا با دیدن لباس تور سفید بلافاصله با خود میگویید که خانم روبروی شما یک عروس است. اما اگر متعلق به فرهنگ دیگری باشد بعضاً این معانی قابل تغییرند.
همین لباس عروس در هند، چین و پاکستان به رنگ قرمز در میآید. چراکه قرمز برای آنها نشانی از انرژیهای مثبت است و طلب موفقیت و خیر میکند. درحالیکه در ویتنام، عروس لباسی به رنگ آبی یا آبی تیره به تن میکند.
مراسم عزاداری و معنای رنگ ها
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم سیاه در کشورهای غربی رنگ عزاداری میباشد. وقتی عزیزی از دست میرود با تن کردن رخت سیاه غم و اندوه خود را نشان میدهند. اولین بار رومیان باستان در مراسم تشییع جنازه لباسهای سیاه بر تن میکردند. این در حالیست که در کشورهای آسیای شرقی رنگ سیاه جای خود را به سفید میدهد. چرا که آنها مرگ را بازگشتی به سمت خالق میدانند و سفید نمادی میشود برای تولد دوباره که همان تعریف مرگ است.
در کشورهای دیگری مثل تایلند، رنگ بنفش این نقش را بر عهده دارد. منتها تنها بیوه مردی که مرده است بنفش بر تن دارد و بقیه همه باید سیاه بر تن کنند. در برزیل هر دوی این رنگها نشان از مرگ و اندوه دارد. پس در هیچ مناسبتی به غیر از عزا از این دو رنگ استفاده نمیکنند که بد یمن نباشد. این درحالیست که در مذهب مسیحیت رنگ بنفش با مصلوب شدن عیسی و دردی که بر او رفته در ارتباط است.
مذهب و معنای رنگ ها
در مذاهب مختلف معنای رنگ ها جایگاه ویژه ای به خود میگیرد چون هر یک نمادی برای ارسال پیامی به خصوص است. با رجوع به قرآن میتوان دید که در متونش به پنج رنگ سفید، سیاه، قرمز، زرد و سبز اشاره شده است.
قرآن سفید را رنگ ایمان میداند و به خلوص درونی مرتبط میکند. مردانی که درستکار هستند در روز قیامت چهره ای سفید و نورانی دارند. حتی پیامبر اسلام توصیه میکرده است که مردم را به هنگام موعظه کردن پوششی به رنگ سفید داشته باشند. سیاه در جایگاه عکس رنگ سفید قرار دارد و نشانی بر غم، مرگ، تباهی، نادانی و گناه است. البته این نکته را هم اضافه کنیم که برای سخن گفتن از موفقیت و پیروزی هم مورد استفاده قرار میگیرد. کما این که حضرت محمد دستاری سیاه بر سر داشت، زمانی که به عنوان یک رهبر به مکه آمد.
وقتی در اسلام به سراغ معنای رنگ ها میآیید، اهمیت رنگ سبز بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست. به این رنگ، محمدی هم میگویند زیرا، هم در طبیعت یافت میشود و هم در بهشت لباس و اسباب وسایل مؤمنین به رنگ سبز خواهد بود. این رنگ برای اسلام نماد باروری و رشد هم هست.
اسلام رنگ قرمز را رنگی دو منظوره میبیند. هم رنگ عشق است و هم نشان از جنگ و خون دارد. زرد هم آخرین رنگی است که در قرآن به آن اشاره شده است. تمایز بین زن و مرد را نشان میدهد و پوشیدنش برای مردان مکروه است.
پرچمها ترکیبی از رنگ و فرهنگ
پرچم هر کشوری قدیمیترین الگوی نمایشی ساختار اشتراکی مردمش است. رنگهایی مشابه با هدفی مشترک نمادی میشود برای نمایش احساسات میهن پرستانه و متحد در بین مردمان یک کشور. رنگهایی که میگوید همگی به یک مکان تعلق دارند و مذهب و تاریخی یکسان آنها را با یک دیگر پیوند میدهد. برخی دارای صلیب هستند مثل فنلاند و برخی دیگر دارای شمشیر هستند مثل سریلانکا. پرچم بعضی دیگر از کشورها اشکال هندسی دارند مثل چین. معمولاً در همگی مجموعه ای از رنگها را میبینید.
اما برخی رنگها مثل بنفش جای گفتگو ندارد. رنگ بنفش همیشه نشانی از مسائل اقتصادی میباشد. باز هم از رنگ قرمز بگوییم و تعابیرش در معنای رنگ ها در میان پرچم هر کشوری که در طراحی اش از این رنگ استفاده کرده است. این رنگ نشانی از خون و پیوندی عمیق با جنگ ورزی دارد. در عین حال میهن پرستی و قدرت و انرژی را نشان میدهد. اینها همگی ویژگیهایی است که هر کشوری علاقمند به داشتنش میباشد. پس عجیب نیست اگر در بیشتر پرچمها شاهد استفاده از رنگ قرمز هستیم.
رنگ سفید و آبی هم همیشه مکملهای خوبی در کنار قرمز هستند. چراکه به عناصر طبیعی و آرامش و صلح مرتبط میشوند. خلوص و پاکی را با سفید به تصویر میکشند. آبی هم حقیقت، صلح و آرامش را نمایش میدهد. اما در برخی پرچمها مثل پرچم کشور فرانسه نشان از اشرافیت دارد. در کشور آمریکا، رنگ آبی، عدالت و استقامت را نشان میدهد و قرمز نشان فداکاری است. به رنگ سبز پرچم کشور آفریقا نگاه کنید، در ابعادی وسیع به چشم میخورد. نشان از زایش و طبیعت دارد و غالباً با رنگهای زرد و قرمز رنگ فرهنگ این کشور را نمایش میدهد.
کلام پایانی
دنیای رنگها دنیایی پهناور است. آنها میتوانند روی خلق و خوی افراد اثر بگذارند. احساسات درونی شما را منتقل کنند. تا جایی که باعث بالا رفتن فروش یک محصول شوند. پس توصیه ما به شما فراگیری دانش معنای رنگ ها و به کارگیری آن در ساخت پالت رنگ هر پروژه است. یادتان باشد بازار رقابت بسیار داغ است و موفقیت اتفاقی نیست.
دیدگاهتان را بنویسید