۵ خطای رایج در تایپوگرافی که باید از آنها بپرهیزید
یکی از جذابترین شاخههای طراحی، تایپوگرافی است. اما برای طراحی یک تایپوگرافی جذاب و با کیفیت، باید خطاهایی که ممکن است حین طراحی برایتان پیش بیاید را بشناسید. به همین منظور در این مطلب میخواهیم به چند خطای رایج در تایپوگرافی اشاره کنیم. با ما همراه باشید.
در این صفحه میخوانید:
نکات اولیه
اگر به تایپوگرافی علاقهمندید باید بدانید که ممکن است داشتن استعداد و حس زیباییشناسی ذاتی تاثیر زیادی در کیفیت آن داشتهباشد، اما قطعاً تأثیر تمرین و تجربه کردن از آن بیشتر است. پس اگر در تایپوگرافی تازهکارید و خیلی از قواعد را نمیدانید، ناامید نباشید! طراحان حرفهای هم از سطح ابتدایی شروع کردهاند و به مرور و با پشتکار پیشرفت کردهاند.
نکاتی که در ادامه میبیند، قواعدی کلی هستند؛ اما گاهی ممکن است در یک شرایط خاص و یا با دلایلی مشخص تصمیم بگیرید که خلاف این قواعد عمل کنید. مثلاً شاید میدانید که ایجاد فاصلۀ دوبرابر (Double space) یا فاصلۀ بیشتر بین حروف متن، یک سبک قدیمی از زمان ماشینهای تایپ است و در حال حاضر استفادۀ چندانی از آن نمیشود. اما گاهی ممکن است برای طراحی در یک سبک خاص این روش را انتخاب کنید. پس اگر تصمیم گرفتید که خلاف قواعد عمل کنید، این کار را آگاهانه و با فکر قبلی انجام دهید.
موضوع دیگری که اهمیت زیادی در این زمینه دارد، انتخاب درست نوع تایپوگرافی است؛ چراکه تنوع زیادی برای آن وجود دارد که هر کدام مختص یک کاربرد است. مثلاً نوع متن برای یک کتاب تفاوت زیادی با نوع متن در طراحی لوگو یا طراحی وبسایت دارد. البته خوشبختانه یک سری از قواعد اولیۀ تایپوگرافی در بیشتر زمینهها یکسان است. میتوانید با دیدن نمونه کارهای طراحان حرفهای و بالا بردن دانش خود از سبکهای مختلف، نوع درست را برای کار خود انتخاب کنید.
حالا به سراغ ۵ خطای رایج در تایپوگرافی میرویم که ممکن است تا به حال در حین طراحی کمتر به آنها توجه کرده باشید:
اولین خطای رایج در تایپوگرافی : محدود کردن تعداد فونتها
بعضی از طراحان برای طراحی یک تایپوگرافی ترجیح میدهند که از تعداد خیلی محدودی از فونتها استفاده کنند. مثلاً یکی یا دو تا! اما خوب است بدانید که یکی از جالبترین و جذابترین ترفندها در طراحی تایپوگرافی، استفاده از چند فونت متنوع است. البته انتخاب مناسب فونتها بسیار مهم است. اما کار چندان سختی نیست و می توانید با تمرین به آن برسید.
برای تشخیص این که چه فونتهایی کنار هم جلوۀ خوبی به طرحتان میدهند، باید به موارد زیادی دقت کنید؛ مثل کُنتراست فونتها، یکپارچگی طرح، موضوع طرح، ضخامت، دستۀ فونت انتخابی (سنس، سنس سریف، اسلب، اسکریپت و …) و از این موارد.
بین فونتهای مختلف به اندازۀ کافی کُنتراست ایجاد کنید تا تفاوتشان دیده شود
وقتی فونتهای خود را انتخاب کردید، هم تفاوتها و هم شباهتهایشان را در نظر بگیرید. بعضی از فونتها وقتی بین فونتهای شبیه به خود (یعنی فونت هایی از یک دسته؛ مثلاً اسکریپت ها) قرار میگیرند، بسیار زیبا و جذاب میشوند اما بعضی دیگر ممکن است ظاهر جذابی پیدا نکنند. برای تشخیص این مورد فقط باید با فونتها بازی کنید و آنها را کنار هم امتحان کنید.
اگر تصمیم گرفتید که در یک تایپوگرافی از چند نوع مختلف فونت استفاده کنید، باید بدانید که استفاده از فونتهایی که بیش از حد شبیه به همند، ممکن است کارتان را خراب کند؛ مثلاً استفادۀ همزمان از فونتهای انگلیسی Didot و Sabon که بسیار شبیه به هم هستند جالب نیست. پس اگر فونتهایی که از یک دسته هستند و یا از لحاظ شکل و خوانایی شبیهند را انتخاب کنید احتمالاً نتیجۀ خوبی نمیدهند؛ به خصوص اگر در یک جایگاه استفاده شوند (مثلاً تیتر یا متن اصلی). یادتان نرود که بین فونتهای مختلف به اندازۀ کافی کُنتراست ایجاد کنید تا تفاوتشان دیده شود.
خطای دوم: بیتوجهی به اندازۀ متن
اندازۀ متن، در واقع طول یک خط از متن است. وقتی که میخواهید تنظیمات متن را مشخص کنید، باید حواستان باشد که اندازۀ متن به گونهای باشد که هم زیبایی بصری داشتهباشد و هم خواندنش برای مخاطب راحت باشد. میزان خوانایی متن، وابستگی زیادی به اندازۀ متن و میزان فضای خالی بین خطوط متن دارد. اگر اندازۀ متن خیلی کوتاه باشد، برای مخاطب چندان جالب نیست؛ چون یک خط سریع تمام میشود و باید به خط بعدی برود و اگر خیلی طولانی باشد، ممکن است خواننده متن را گم کند و چشم را هم خسته میکند.
می توان گفت در یک خط از متن حدوداٌ باید ۵۰ کاراکتر باشد. اما برای پیدا کردن بهترین اندازه برای متن، موارد دیگری را هم باید در نظر بگیرید، که مهمترین آنها میزان کُنتراست فونتها و ارتفاع و ضخامت حروف است (که به ضخامت، وزن فونت هم می گویند). فراموش نکنید که جزئیاتی مثل اندازۀ فونت، اندازۀ صفحه، اندازۀ ستونها و … را هم به دقت ارزیابی کنید و آن ها را مطابق با موضوع و سبک تایپوگرافی خود انتخاب کنید تا به نتیجۀ مطلوب برسید.
اگر در تشخیص اندازۀ متن مشکل دارید، نگران نباشید؛ با وقت گذاشتن و تمرین زیاد، به مرور میتوانید اندازۀ مناسب برای هر متن را تشخیص دهید.
خطای سوم: تغییر دادن فاصلۀ حروف در فونتهای اسکریپت
اگر بتوانید از بین فونت های اسکریپت، فونتی که با متن و موضوع تایپوگرافی شما هماهنگتر است را انتخاب کنید، ظاهر حروف کمک زیادی به حال و هوای طرحتان میکند.فونت های اسکریپت که فونتهای دستساز با سبک تاریخی یا مدرن هستند، طرفداران زیادی بین طراحان دارند. چراکه هم ظاهری زیبا و خوانا دارند و هم تنوع زیادی در شکلهای مختلف ارائه می دهند.
یک خطای رایج در تایپوگرافی این است که بعضی از طراحان، پیوستگی حروف را در فونتهای اسکریپت را از بین میبرند و بین حروف فاصله ایجاد میکنند. این کار ظاهر دلنشین و جذاب این فونتها را خراب میکند و شکل ناخوشایندی به آنها میدهد. به خصوص در حروف کوچک، که ممکن است باعث شود شکل آنها کج و به هم ریخته به نظر برسند.
تنظیمات فاصله (Kerning) برنامۀ طراحی خود را چک کنید تا ناخواسته فاصلۀ بین حروف را به هم نریزد
گاهی ممکن است این فاصلهگذاری انتخاب طراح نباشد! بعضی از برنامههای طراحی، تنظیمات مربوط به فاصلۀ حروف را خودشان به طور خودکار تغییر میدهند و فاصلۀ ایده آلی که توسط طراح آن فونت تنظیم شده را از بین میبرند. این اتفاق باعث میشود ظاهر کلمات به هم بریزد و فاصلۀ بیش از حد بین حروف ایجاد کند و یا فاصلۀ حروف را بسیار کم کند و باعث همپوشانی آنها شود.
در نتیجه، وقتی تصمیم گرفتید که از فونتهای اسکریپت استفاده کنید، به فاصلۀ بین حروف دقت کنید و همچنین تنظیمات فاصله (Kerning) برنامۀ طراحی خود را چک کنید تا ناخواسته فاصلۀ بین حروف را به هم نریزد.
خطای چهارم: نادیده گرفتن سایز و فاصلۀ کاراکترها
هرچه مقیاس طراحی شما بزرگتر باشد، اهمیت انتخاب درست فاصلۀ حروف بیشتر میشود. چراکه اندازهها و فاصلهها بزرگ تر هستند و جزئیات بهتر دیده میشوند. با دانستن این نکته، باید فاصلۀ بین حروف را در تیترها کمتر کنید. به خصوص اگر از حروف بزرگ در تیترها استفاده کردهاید.
علاوه بر فاصلۀ بین حروف، وقتی که ابعاد کار بزرگ میشود، ممکن است کاراکترهای خاصی که در طراحی هستند کمتر به چشم بیایند. کاراکترهایی مثل #، &، % و … . پس باید اندازۀ آنها را با توجه به این که قرار است ابعاد کار بزرگتر باشد در نظر بگیرید.
اما ترفندی دیگر برای جلب توجه مخاطب به یک کاراکتر، این است که به جای بزرگ کردن اندازه، آن را به اندازۀ ۱۰% یا ۲۰% از اندازۀ فعلی کوچکتر کنید. چراکه گاهی با کوچکتر کردن یک کاراکتر، توجه بیشتری به آن جلب میشود. باید هر کدام از این ترفندها را امتحان کنید تا به نتیجۀ دلخواهتان برسید.
همچنین فراموش نکنید که دقت در انتخاب نوع و ضخامت فونتهایی که استفاده میکنید، تأثیر زیادی در خروجی طرحتان خواهد گذاشت. از آنجا که در یک تایپوگرافی نمادها از حروف واضحتر هستند، باید وقت بیشتری برای تنظیمات آنها صرف کنید. یک خطای رایج در تایپوگرافی تفاوت کاراکترهای مختلف با هم است که به چشم مخاطب می آید.
خطای پنجم: کشیدن متن
هرگز متن خود را نکشید، مگر این که دلیل مشخص و فکر شدهای برای آن دارید. اکثر فونتها با دقت بسیار زیاد و بر اساس ساختار و شکل حروف در کنار هم طراحی شدهاست. بنابر این بهترین نتیجه را با شکل اصلی خود میدهند. کشیدن افقی یا عمودی متن و تغییر اندازۀ متن بدون رعایت نسبتهای اولیۀ آن، کارتان را خراب و مصنوعی میکند.
گاهی ممکن است بعضی از طراحان در تایپوگرافی خود بعضی کاراکترها را مقدار خیلی کمی بکشند تا فاصلهها را تنظیم کنند. اما این مقدار آن قدر کم است که قابل مشاهده نیست. اما خطایی که ما در مورد آن صحبت میکنیم، کشیدن متن به طور واضح و به هم ریختن شکل آن است. اگر در حین طراحی لازم بود که ابعاد متن را تغییر دهید، حتماً دقت کنید که این کار را با رعایت نسبتهای اولیه انجام دهیدکه این کار در برنامههای مختلف تنظیمهای متفاوتی دارد.
بعضی از فونتها، به صورت یک مجموعه طراحی شدهاند که در این مجموعه هم نسخههای متراکمتر (یعنی با فاصلۀ کمتر بین حروف) و هم نسخههای با عرض بیشتر (یعنی با فاصلۀ بیشتر بین حروف) آن فونت وجود دارد. در نتیجه با دانلود این فونتها دیگر لازم نیست خودتان فاصله و اندازۀ حروف را تغییر دهید. فقط کافیست از آن نسخهای استفاده کنید که اندازۀ آن برای آن فضای خاص در طراحیتان مناسبتر است.
یکی از فناوریهای مهم در زمینۀ طراحی فونت طی چند سال اخیر، طراحی فونتهای متغیر (Variable Fonts) است. با دانلود یک فونت متغیر میتوانید بعضی ویژگیهای آن را تغییر دهید و لازم نیست مثلاً برای داشتن نسخۀ ضخیمتر آن، فونت دیگری دانلود کنید و میتوانید ضخامت همان فونت را بهراحتی تغییر دهید. این فونتها به طراحان کمک میکنند تا بتوانند فقط با دانلود یک فونت، اندازۀ متن خود را بدون به هم ریختن شکل آن تغییر دهند.
صحبت پایانی
هرچند که طراحی و ساخت یک تایپوگرافی تمیز و جذاب آنچنان کار راحتی نیست اما اگر در انتخاب عناصر و تنظیمات آنها دقت و سلیقه به خرج بدهید، میتوانید یک طرح فوقالعاده داشته باشید. فراموش نکنید که هرگز از این که یک قاعدۀ کلی را بشکنید نترسید و شگردهای جدید را تجربه کنید. امیدواریم که بتوانید از نکاتی که اشاره شده در طرح های خود استفاده کنید. همچنین می توانید نکاتی در مورد اضافه کردن متن به طرح را اینجا ببینید.
منبع: وب سایت دریبلداتکام
درباره ریحانه نصیری
توی دانشگاه آیتی خوندم و به فضای وب و گرافیک خیلی علاقه دارم. به نظرم دنیای وب و گرافیک بیانتهاست و من تلاش میکنم سهمی توی نشون دادن بخشی از اون به شما داشتهباشم.
نوشته های بیشتر از ریحانه نصیری
دیدگاهتان را بنویسید