چگونه میشود تبدیل به یک پروداکت دیزاینر شد؟
پروداکت دیزاینر یا طراح محصول کیست و چه مسئولیت هایی دارد؟ تفاوت طراح تجربه کاربری با پروداکت دیزاینر چیست؟ پاسخ این سوال به علاوه بسیاری موارد دیگر را در این مقاله خواهید گرفت. اگر میخواهید وارد حرفۀ پروداکت دیزاین شوید اما نمیدانید باید از کجا شروع کنید، این مطلب را از دست ندهید.
در این صفحه میخوانید:
پروداکت دیزاینر کیست؟
نقش طراحان در ۲۰ سال گذشته تغییر شگفتی کرده است. کاری که قبلاً صرفاً به چیدن رنگ ها، فونت ها و تصاویر محدود می شد حالا شاخه های متنوعی پیدا کرده که بیشتر آنها روی طراحی تعاملی تمرکز دارند. با اینکه ممکن است درباره موقعیت های شغلی مانند طراح وب یا طراح بصری ایده هایی داشته باشید، معمولاً طراح محصول یا پروداکت دیزاینر اصطلاح جدیدی است که معنای آن را افراد بسیاری نمی دانند.
شغل پروداکت دیزاین در بسیاری از مواقع با سایر مشاغل و مسئولیت ها در یک سازمان، همپوشانی پیدا میکند. گاهی یک پروداکت دیزاینر، نقش یوایکس دیزاینر را به عهده می گیرد. گاهی او را معمار اطلاعات یا IA می دانند. اما آشنایی با این شغل نیاز به توضیحات بیشتری دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
پروداکت دیزاین چیست؟
پروداکت دیزاین فرآیند شناسایی افراد واقعی با مشکلات واقعی و استفاده از یک فرآیند تکرارشوندۀ انسانمحور برای ارائه و اعتبارسنجی راه حلهای مربوط به آن مشکلات است. در واقع پروداکت دیزاین به افراد کمک میکند تا به یک هدف خاص خود که در اینجا تولید یک محصول است برسند. امروزه این اصطلاح بیشتر در دنیای فناوری کاربرد دارد. بنابر این منظور از “محصول” در پروداکت دیزاین، محصولات دیجیتالی مثل اپلیکیشنها یا وب سایتهایی است که کمک میکنند تا چیزی مثل فیسبوک یا گوگلمپ را ایجاد کنیم.
پروداکت دیزاین یک حرفۀ انحصاری نیست
یک تصور در مورد دنیای پروداکت دیزاینرها، این است که آن ها از کودکی، با یک دفترچه و مداد در دست، طراحی را شروع کردهاند؛ اما این تصور درست نیست! واقعیت این است که بسیاری از طراحان جامعۀ تکنولوژی، با پیشزمینه های مختلف دیگری وارد این حرفه شدهاند که این یک نکتۀ مثبت است! از زمینههای متنوعی مثل آموزش، بازاریابی، مددکاری اجتماعی، برنامهنویسی، آشپزی، طراحی گرافیک، پشتیبانی مشتری و هرچیز دیگری که فکرش را میکنید…
پروداکت دیزاین فقط استفاده از ابزار نیست، بلکه ایجاد یک فرآیند است که بتواند مشتری را به هدف خاص خود برساند
تفاوت بین کسی که از زمینۀ طراحی گرافیک یا بازاریابی با کسی که مثلا از زمینۀ صنایع غذایی وارد این حرفه میشود، فقط یک مرحلۀ کوچک قابل یادگیری است و آن آموزش چند ابزار مثل نرمافزار طراحی است. در نهایت باید بدانید که پروداکت دیزاین فقط استفاده از ابزار نیست، بلکه ایجاد یک فرآیند است که بتواند مشتری را به هدف خاص خود برساند.
پروداکت دیزاینر در مقابل یو ایکس دیزاینر : تفاوت در چیست؟
یک طراح محصول فرایند طراحی محصول را با استفاده از مطالعه روی نیازهای کاربران و ایجاد یک راه حل برای رساندن تجربه مناسب، مدیریت میکند. هم طراحی تجربه کاربری و هم طراحی محصول از ۵ مرحله فرایند تفکر طراحی استفاده میکنند. اما طراحان یو ایکس قبل از عملی کردن محصول و طراحان محصول بعد از آن روی محصولات کار میکنند.
وقتی محصولی به بازار عرضه میشود طراحان محصول همچنان روی آن کار میکنند. ویژگی ها و به روز رسانی های جدید به آن اضافه میکنند و آزمایشاتی روی آنها انجام میدهند. هدف آن کامل شدن و رسیدن به بهترین نسخه محصول است. طراحان محصول باید نیازهای کاربران را با اهداف کسب و کار تراز کنند. چرا که یک راه حل محصول باید برای شرکت پایدار و سودده باشد.
در همین حال طراحان یو ایکس به زمان وابسته هستند. یا به عبارت دیگر، باید قبل از لانچ شدن محصول، تا جایی که میتوانند سایت، محصول یا اپلیکیشن را بهینه کنند. بعد از این نقطه طراح یوایکس پروژه را به پروداکت دیزاینر محول میکند و به سراغ پروژه دیگری می رود.
طراحان یوایکس:
- چیزی را از ابتدا طراحی میکنند یا روی یک محصول موجود کار میکنند
- در یک بازه زمانی مشخص محصول را به یک مرحله کاربرپسند می رسانند
- مشکلات جدید را از طریق طراحی کاربر محور حل میکنند
پروداکت دیزاینرها:
- طراحی که از قبل انجام شده را بهبود می بخشند
- به صورت مداوم طراحی را دگرگون میکنند تا تجربه کاربری ایده آل کاربر ایجاد شود
- یادگیری ویژگی های جدید محصول را برای کاربران ساده میکنند.
پس، یک پروداکت دیزاینر واقعاً چه کار میکند؟
شاید تا ده سال قبل تصور از شغل طراح محصول این بود که این افراد یک محصول را به صورت فیزیکی میسازند. اما حالا پروداکت دیزاینرها در واقع یک راه حل دیجیتالی ایجاد میکنند. آنها درباره مشکلات موجود مطالعه کرده و با مهارت های طراحی خود کاری میکنند که اپلیکیشن ها و سایتهایی بسازند که آن مشکلات را حل کنند.
اما منظور از مشکل چیست؟ فرض کنیم هوا سرد است. مشکل کاربر این است که سردش شده؛ پس میخواهد لباس زمستانی بخرد. در نتیجه به سراغ اینترنت میآید و جستجو میکند. اینجا جایی است که یک پروداکت دیزاینر وارد میشود. کار آنها این است که مطمئن شوند بازدیدکنندگان میتوانند به راحتی لباس زمستانی مورد نظر خودشان را از سایت یا اپلیکیشن شرکت انتخاب و خریداری کنند.
اما ساختن یک تجربه مناسب برای کاربران به راحتی ساخت یک محصول بدون ایراد و زیبا نیست. پروداکت دیزاین موضوعی عمیق به حساب میآید. اولین کاری که یک طراح محصول باید انجام دهد، اطمینان از این موضوع است که راه حل او منحصر به فرد و ارزشمند است و کاربر را مجاب میکند که از بین هزاران سایت، این سایت را انتخاب کند.
بخشی از این فرایند شامل ارزیابی رقبا میشود. در این مثال رقیب شما میتواند یک سایت، یک فروشگاه، یک سیستم گرمایشی مرکزی، یک وان آب گرم یا هرچیز دیگری باشد که به کاربر کمک میکند تا گرم بماند. پروداکت دیزاینر باید کاری کند که استفاده از سایت شرکت، از تمام راه حل های دیگر، آسان تر، مناسب تر و لذت بخش تر باشد. او باید مسیر مشخصی برای کاربر احتمالی ترسیم کند که از طریق طراحی مناسب، سفر کاربر را تکمیل نماید.
طراحان محصول روی سه موضوع تمرکز دارند
- طراحی سیستم: یک محصول چگونه برای بیشترین حد تعامل برای پاسخ به نیازهای کاربر، طراحی شود.
- طراحی فرایند: آنالیز، ایجاد و بهبود عملیات های اجرا شده در سیستم. مانند مرور فرایند خرید یا ثبت نام در سایت.
- طراحی رابط: ظاهر، استایل و حس و حال یک اپلیکیشن یا سایت. با هدف کاربردی کردن و لذت بخش کردن استفاده از آن
مسئولیت های یک پروداکت دیزاینر
با اینکه هر موقعیت شغلی با توجه به نوع کار، فعالیت های متنوعی دارد اما به طور کلی طراحان محصول، کارهای زیر را میکنند.
۱. تحقیقات بسیار انجام می دهند
شما نمی توانید مشکل را بدون درک نیاز کاربر حل کنید. به همین خاطر است که یک پروداکت دیزاینر باید در این حوزه حرفه ای باشد. طراحان باید بتوانند خواسته های کاربران را درک کنند، نقاط مشکل را شناسایی کرده و از یک بعد روانشناسانه برای درک بهتر فرایند تفکر کاربر در حین کار با سایت، استفاده کنند. در نتیجه کار طراحی محصول بسیار استراتژیک بوده و میتواند در تعامل با محققین UX نتیجه مناسبی را رقم بزند.
۲. آنها راه حل طراحی میکنند
پروداکت دیزاینرها در واقع حل کننده مشکلات هستند. وقتی متوجه ایرادی میشوند به دنبال پیدا کردن راه حل آن، با ایده هایی نو وارد عمل میشوند. سپس طراحی های اولیه ای انجام میدهند که میتواند شامل وایرفریم ها، اسکچ ها، موکاپ ها و پروتوتایپ ها باشد. ما در مجله خانه فتوشاپ درباره ایده پردازی UX راهنمای جامعی را آماده کرده ایم که میتوانید آن را مطالعه کنید.
۳. پشت سر هم آزمون و خطا میکنند
فرایند آزمون و خطا مرحله بسیار مهمی است. در این قسمت است که عملکرد طراحی شما مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمون ها میتوانند شامل تست A/B، تست درختی، تست های کاربر، نظرسنجی ها، مصاحبه ها، گروه های تمرکز و سایر انواع آزمون باشد. در بسیاری از شرایط ترکیبی از این آزمون ها مورد استفاده پروداکت دیزاینرها قرار می گیرد.
۴. آنها به دنبال راهی برای بهبود محصول خود هستند
فرایند آزمون نباید وقتی محصول لانچ شد پایان یابد. حداقل نه برای طراحان محصول. در کنار کار با محققین UX، طراحان معیارها یا KPIهایی را میسازند که موفقیت را می سنجد. سپس اعضای تیم اطلاعات عملکردی را جمع آوری کرده، فیدبک می گیرند و بازبینی میکنند تا اگر می توانستند تغییراتی برای بهبود محصول انجام دهند، اینکار را بکنند.
طراحان محصول از چه ابزارهایی استفاده میکنند؟
همانطور که ممکن است حدس زده باشید، طراحان محصول دیجیتال عمدتاً از ابزارهای دیجیتال برای پروداکت دیزاین استفاده میکنند. اما همیشه هم اینطور نیست. کار طراحان محصول در بعضی سازمان ها گاهی بسیار زیاد است و درگیر جنبه های مختلفی از طراحی میشوند. بسته به نوع محصول و امکانات اعضای تیم طراحی، ابزارهای رایج زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- مداد و کاغذ برای اسکچ زدن
- تخته طراحی فیزیکی یا دیجیتال برای طوفان ذهنی و طراحی اسکچ
- ابزارهای آنالیز داده برای تحقیقات نیازهای کاربر
- ابزارهای طراحی نمودار برای بصری سازی فرایندهای سیستم، مسیر کاربر، نقشه محصول، معماری اطلاعات و …
- ابزارهای وایرفریم و پروتوتایپ برای مدل سازی و آزمایش
- نرم افزارهای CAD یا طراحی گرافیک برای توسعه محصول
- نرم افزار مدیریت پروژه برای دنبال کردن فرایندهای طراحی
در مطلب مدیریت پروژه برای طراحان گرافیک میتوانید به طور تخصصی با ابزارهای مربوطه این حوزه آشنا شوید.
پروداکت دیزاین را از کجا شروع کنیم؟
سوالی که در اینجا مطرح است این است که شما میخواهید روی چه بخشی از طراحی محصول کار کنید؟
در حوزۀ پروداکت دیزاین عناوین زیادی وجود دارد؛ مثل یو آی دیزاینر، یو ایکس دیزاینر، مهندس یو ایکس، پروداکت دیزاینر یو ایکس، محقق یو ایکس، معمار اطلاعات و … . لازم نیست که خودتان را با این عناوین درگیر کنید؛ با گذشت زمان و کسب تجربه در این حوزه، به مرور با تخصصهای پروداکت دیزاین و نحوۀ معرفی آنها در توضیحات شغلی و با طیفهای مختلف تجربۀ کاربر آشنا میشوید.
یک پروداکت دیزاینر حرفهای مهارتهایی دارد که میتوانیم آنها را مثل حرف “T” تعریف کنیم. به این معنی که از قسمت افقی بالا شروع میشود و آن دانش گستردۀ او از تمام طیفهای طراحی است و قسمت عمودی آن نشان دهندۀ تمرکز یا تخصص ویژۀ اوست. در عمل همۀ طراحان در یک تخصص کار نمیکنند. مثلا ممکن است شما تنها طراح یک استارتآپ باشید؛ در نتیجه تمام مراحل به عهدۀ شماست. اما ممکن است فقط مرحلۀ تحقیق رفتار کاربر و یا یکی از مراحلی که به انتهای کار نزدیک ترند مثل طراحی بصری و ساخت نمونه هایاولیه به عهدۀ شما باشد. اما فراموش نکنید که در هر حال باید تمام مراحل فرآیند تکرار شوندۀ پروداکت دیزاین را بدانید.
بنابر این اگر پاسخ سوالات خود را در شروع کار پیدا نکردید، نگران نباشید! با گذشت زمان پاسخ آن ها را پیدا خواهید کرد تا زمانی که تبدیل به یک پروداکت دیزاینر حرفهای شوید.
چگونه به یک پروداکت دیزاینر حرفهای تبدیل شوم؟ آیا کتاب یا منبعی برای آن وجود دارد؟
بله؛ یک منبع که بسیاری از طراحان آن را برای ورود به حوزۀ پروداکت دیزاین توصیه میکنند، کتاب “طراحی اشیاء روزمره” نوشتۀ دونالد نورمن است که در زمینۀ طراحیهای انسانمحور فوقالعاده است. پس از خواندن این کتاب اگر تصمیم قطعی داشتید که یک پروداکت دیزاینر باشید، میتوانید به سراغ آموزشهای آکادمیک بیشتری بروید.
ظهور کمپهای آموزشی مرتبط با تکنولوژی در دهۀ گذشته، انقلابی در حوزۀ آموزش به وجود آوردهاست. این کمپها این امکان را به شما میدهند که طی مدت زمان کوتاه کلاسهایی را به صورت حضوری، آنلاین و یا ترکیبی از هر دو بگذرانید و مهارت خود را در زمینۀ مورد نظر تقویت کنید. بعضی از این کمپها به دانشجویان خود کمک هزینۀ دانشجویی میدهند و بعضی هم به دانشجویان اجازه میدهند که هزینۀ تحصیل خود را پس از پیدا کردن شغل پرداخت کنند.
بهترین راه برای کسب مهارت، آشنایی با افراد باتجربه در این زمینه است.
شاید شما تازه دورۀ کارشناسی و یا دبیرستان خود را تمام کرده باشید یا شاید تجربهای در شغل دیگری داشتید و حالا میخواهید تغییر شغل دهید، به هر حال بهتر است به سراغ یک کمپ آموزشی برای یادگیری پروداکت دیزاین بروید و همزمان دانش خود از راههای دیگر هم تقویت کنید. برای این کار میتوانید از منابع رایگان اینترنتی به صورت خودآموز استفاده کنید. اما باید بدانید که برای یادگیری پروداکت دیزاین فقط مهارت استفاده از یک نرمافزار کافی است!
میتوان گفت بهترین راه برای کسب مهارت، آشنایی با افراد باتجربه در این زمینه است. این کار را میتوانید از طریق گذراندن دورههای کارآموزی (اگر این شانس را داشته باشید که بدون آموزش رسمی این دوره را به دست آورید) و یا از طریق همان کمپهای آموزشی انجام دهید؛ که به هر حال احتمالاً با افراد باتجربه و مشتریان واقعی رو به رو میشوید و می توانید یک شروع قوی داشته باشید.
چیزهایی که از قبل دارید
همانطور که گفتیم این مقاله برای افرادی است که در نقطۀ شروع پروداکت دیزاین هستند؛ اما در نقطۀ شروع بودن به این معنی نیست که شما هیچگونه تجربهای در این زمینه ندارید! میتوان گفت همۀ افراد بدون در نظر گرفتن پیشینۀ آنها کمی تجربۀ پروداکت دیزاین دارند که همین تجربه میتواند به شدت ارزشمند باشد؛حتی اگر هنوز آن را تشخیص نداده باشید! اگر فیلم جنگ ستارگان را دیدهاید، به یاد بیاورید که وقتی لوک از یودا میپرسد که درون آن غار تاریک و اسرارآمیز سیارۀ داگوبا چیست؟ میگوید: “فقط چیزی که با خود میبری”.
اگر میخواهید بدانید که این تجربیات را دارید یا نه، فکر کنید که آیا تا به حال در شغل فعلی یا سابق خود به فکر مشتریان بودهاید؟ آیا مجبور شدهاید سیستمها و یا روشهایی پیدا کنید که دستور العملها را مشخص کند و یا به روند یک آموزش کمک کند؟ آیا تا به حال یک بروشور هر چند کوچک برای اطلاعاتی مشخص برای اطرافیان خود درست کردهاید؟ همۀ این تجربیات در واقع مهارتهایی برای طراحیهای انسانمحور هستند. اگر واقعاً با دقت به این تجربیات خود فکر کنید، مطمئناً چیزهایی پیدا میکنید که مربوط به بخشی از فرآیند طراحی است. این به شما کمک میکند تا برای تقویت مهارت خود اعتماد به نفس پیدا کنید و مسیر یادگیری را با قدرت بیشتری طی کنید.
نکات پایانی
حالا که میدانید چطور میتوانید وارد مسیر پروداکت دیزاین شوید، وقت را تلف نکنید. در این مسیر سختیهایی وجود دارد که با پشتکار و تلاش میتوانید از آنها عبور کنید. میتوان گفت که اگر کمک کردن به مردم برای رسیدن به اهدافشان را دوست دارید و ذهن خوبی برای کنار هم گذاشتن قطعات پازل دارید، پس همه چیز را برای شروع تبدیل شدن به یک پروداکت دیزاینر حرفه ای دارید. پس دست به کار شوید و از طراحی خود لذت ببرید!
درباره ریحانه نصیری
توی دانشگاه آیتی خوندم و به فضای وب و گرافیک خیلی علاقه دارم. به نظرم دنیای وب و گرافیک بیانتهاست و من تلاش میکنم سهمی توی نشون دادن بخشی از اون به شما داشتهباشم.
نوشته های بیشتر از ریحانه نصیری
دیدگاهتان را بنویسید